Herders waren mensen op wie men neerkeek, ze leefden buiten en werden als ruig volk gezien. Toch meldden zij zich als eerste bezoekers bij het pasgeboren Kind. Een engel had hen de boodschap gebracht, terwijl zij bij hun schapen in het veld de wacht hielden. Tot hun grote schrik overigens, maar de engel stelde hen gerust: “Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen: vandaag is jullie een redder geboren. Hij is de Messias, de Heer. Dit zal voor jullie een teken zijn: jullie zullen een pasgeboren kind vinden dat in doeken gewikkeld in een voederbak ligt.”

De herders gingen op weg naar Bethlehem. Lucas vermeldt niet dat zij hun schapen ook mee namen. En een bekend kerstlied verhaalt ook : “De herders bevalen te weiden, hun schaapkens aan d’engelenschaar…..” Maar ja, het staat natuurlijk wel knus, al die beestjes bij de stal. En om er nog wat symboliek bij te brengen, mag ook het zwarte schaap niet ontbreken!

Bijbel
In de bijbel wordt het volgende verhaal over de herders verteld:

Lucas 2

Diezelfde nacht waren er buiten de stad herders in het veld. Ze hielden de wacht bij hun schapen.  Plotseling stond er een engel van de Heer God bij hen. De stralende aanwezigheid van God was om hen heen. Ze schrokken hevig en waren bang.  Maar de engel zei tegen hen: “Jullie hoeven niet bang te zijn. Want ik breng jullie goed nieuws. Dat goede nieuws is voor het hele volk:  Vandaag is in de stad waar vroeger koning David geboren is, de Messias geboren. Hij is de Redder, de Heer.  Dit is voor jullie het teken dat het waar is wat ik zeg: jullie zullen een kind vinden dat in doeken is gewikkeld en in een voerbak ligt.” Plotseling waren er bij de engel nog heel veel meer engelen.  Ze prezen God en zeiden: “Prijs God in de hoogste hemel! Vrede op aarde voor de mensen waar God blij mee is!”  Toen gingen de engelen naar de hemel terug.

De herders zeiden tegen elkaar: “Kom, we gaan naar Betlehem! We gaan kijken naar wat de Heer God ons heeft verteld!” Ze gingen haastig op weg. En ze vonden Maria en Jozef, en het kind dat in de voerbak lag.  Toen gingen ze aan iedereen vertellen wat de engel hun over dit kind had gezegd.  Iedereen was erg verbaasd over hun verhaal.  Maria onthield alles wat ze hadden verteld en dacht er over na in haar hart. De herders gingen terug naar hun schapen en prezen en dankten God voor alles wat ze gezien en gehoord hadden. Alles was zoals de engel tegen hen had gezegd.

Herders in de kerstgroep

Bij de meeste kerstgroepen zien we drie herders. In drie verschillende leeftijden. Een jonge man van 20, een sterke volwassen man van 40 en een grijsaard van 60 (wat tegenwoordig nog jong is trouwens). De oudste herder gekield voor het Kind, met een mandje geschenken. De 40 jarige, met zijn hoed in de hand. Soms met een lam op de schouders, verwijzend naar het verhaal van de goede herder. De mooie jongeling vaak blootvoets, staat symbool voor kracht en energie, is nieuwsgierig en een beetje brutaal, maar zie je soms ook liggend of slapend afgebeeld.

In het Alpengebied hebben de heren zelfs een naam gekregen: Cyriakus of Hanns voor de oudste, Achad of Stöffl  voor de middelste en Misael of Riappl voor de jongste herder.

Verder zien we bij deze meer uitgebreide groepen ook musicerende herders, met de schalmei, fluit en doedelzak. Ze staan niet op de voorgrond, maar wat achteraf, om het hemelse gezang van de engelen niet te overstemmen. Soms zijn er ook herderinnen met een kan water of melk of andere gaven, zoals brood, fruit of doeken voor het Kind. Bijna alles heeft een symbolische betekenis. Zo staat het water symbool voor het doopwater dat de erfzonde wegwast en voor Jezus, die het Levenswater is.